“Җиңү бакчалары” акциясе кысасында Борнаш авыл җирлеге территориясендә Бөек Ватан сугышы ветераннары хөрмәтенә мәктәп дендрариена нигез салдылар.

Тантаналы чарада Татарстан Республикасы Дәүләт Советындагы “Бердәм Россия” фракциясе әгъзасы Валерий Александрович Власов, Югары Ослан муниципаль районы башлыгы Марат Галимҗан улы Зыятдинов, “Бердәм Россия” партиясе вәкилләре, дендрарийны оештыруны тәкъдим иткән мәктәпнең укучылары һәм укытучылары, ТР Экология һәм табигать ресурслары министрлыгы вәкилләре, җирле үзидарә вәкилләре һ.б. катнашты.

ТР Урман хуҗалыгы министрлыгы исеменнән җитәкче-урманчы И.И. Исмәгыйлев җитәкчелегендә “Идел буе урманчылыгы” ДКУ һәм “Идел буе урман хуҗалыгы” ДБУ белгечләре катнашты. Чараны уңышлы итеп оештыру өчен, урманчылык һәм урман хуҗалыгы утырту материалы бирде һәм агачларны утырту өчен туфракны әзерләде. Урманчылык белгечләре методик һәм оештыру ягыннан да бу акциядә катнашучыларга ярдәм күрсәтте.

“Казанның халыкара мәктәбе” автоном коммерциясез гомуми белем бирү оешмасында 60 укучы катнашында “Урман дәресе” булды. Кишәрлек урманчысы Нурсил Фоат улы Гыйбадуллин, күрсәтмә әсбаплар кулланып, балаларга урман, аның табигатьтәге һәм кеше тормышындагы роле турында сөйләде: “Урман – җир өслегендә бара торган күп процессларга йогынты ясаучы куәтле табигый фактор. Ул – кошлар һәм җәнлекләрнең яшәү урыны. Ул кислород эшләп чыгара һәм җирдәге тереклекне саклый. Урман ул – без ял сәгатьләрендә бара торган урын. Агач материалын башкасына алыштырып була, ә тере урманны берни белән дә алыштырып булмый. ЮНЕСКО мәгълүматлары буенча, урманнар Җир йөзеннән бер минутка 29 гектар тизлегендә юкка чыга. 1 гектар урман сезон эчендә 10 тонна углекислый газ йота. Яшел утыртмалар шәһәрдәге шау-шуның 20 процентын киметә. Урманнар суны да үзенә тарта. Урманнар булган җирдә, туфракны дымландырып, яңгырлар ява, икмәк һәм терлекчелек белән шөгыльләнү өчен үлән үсә. Чагыштыру өчен: Сахарада һәм башка чүлләрдә урманнар юк, шуңа күрә анда яңгырлар да булмый. Һиндстанда үткәрелгән Халыкара урман үстерүчеләр конгрессының девизы да: “Урман ул – су. Су ул – уңыш. Уңыш ул – тормыш”, – дигән сүзләр иде.

Дәрес барышында балалар шулай ук урманчы һөнәре турында да күп яңалыклар белде һәм урманда үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен уен рәвешендә ныгытты.

Язгы чорда уылдык чәчү өчен ясалма урыннар булдыру – Куйбышев сусаклагычында балык запасларын арттыру буенча нәтиҗәле чараларның берсе. Куйбышев сусаклагычында күбрәк фитофиль (уылдыкларын судагы үсемлекләр өстенә чәчә торган) балыклар яшәгәнгә һәм уылдык чәчкәнгә күрә, “Главрыбвод” ФДБУ Урта Идел филиалының татар бүлеге ихтиологлары ТР Спас районы территориясендә уылдык чәчү өчен ясалма урыннарны нәкъ менә балыкларның шушы төрләре өчен куюга өстенлек бирә. Уылдык чәчү өчен ясалма урыннарның “тасмасыман полотно” тибындагысы Органик химия һәм технология дәүләт фәнни-тикшеренү институтының (ГосНИИОХТ) Саратов бүлеге тарафыннан уйлап табылган. Ул 20-25 метр озынлыктагы, 1,5 м киңлектәге, кырыйлап капрон шнур үткәрелгән вак ячейкалы капрон ятьмәдән ясала. Ятьмәнең бөтен өслеге капрон җептән эшләнгән аерым субстрат бәйләмнәре белән беркетеп куела. Элекке еллар тәҗрибәсе буенча, андый урында уылдыкның исән калуы якынча 90 процент тәшкил итә, башка ясалма урыннардагыга караганда, аларга уылдык тыгызрак салына. Уылдык чәчү өчен ясалма урыннар куяр алдыннан, ихтиологлар Куйбышев сусаклагычының уылдык чәчү урыннары куяр өчен аеруча кулай участокларын тикшереп чыкты. Тирәлекнең уылдык чәчүгә һәм эмбрионнарның әйбәт үсешенә йогынты ясаучы факторлары: суның температурасы, суда эрегән кислородның булуы, тирәнлек, агым тизлеге һ.б. исәпкә алынды. 2017 елда Куйбышев сусаклагычының “Спас” ДКТЗ территориясендәге Тенеш утравы янында Болгар шәһәре тирәсендә “Спас” ДКТЗ белгечләре, ихтиологлар һәм Андрияновлар бригадасы (ИП Подгорнов) балыкчылары белән берлектә, уылдык чәчү өчен 2 га җирдә (400х50м) ясалма 5 мең оя куеп чыктылар. Барлыгы 27 уылдык чәчү урыны куелды. Уылдык чәчү урыннары бәйләмдә өчәр полотно итеп, су өслегеннән 1 метр биеклектә горизонталь рәвештә урнаштырылды. Һәр бәйләмгә тану калкавычы беркетелгән. Уылдык чәчү урыннары су температурасы 6-70 булганда куелды. Куйбышев сусаклагычында суның биеклеге кисәк төшкән очракта, уылдык чәчүнең ясалма урыннарын, җайлап кына, тирәнрәк сулы участокка күчереп куярга мөмкин, бу вакытта чәчү урыннарына салынган уылдыкка зыян килмәячәк.